Sosiologiyada “Kimlik” Məfhumu

Понятие «идентичности» в социологии

  • Mehriban Qasımova BDU İlahiyyat Fakültəsi Müəlliməsi
Kimlik (identity) məfhumu XX əsrin ən mübahisəli problemlərindən biri olmuşdur. Xüsusilə son 20-30 ildən bəri psixanalistlər, sosioloqlar və sosial psixoloqlar, eyni zamanda ədəbiyyatçılar bu mövzuda fərqli görüşlər ifadə etmişlərdir. Kimlik məfhumu ilə yanaşı “ego”, “self” (öz), “ego-identity” (eqo-kimlik), “personel identity” (xüsusi kimlik) və “psiko-social identity” (psixo-sosial kimlik və ya mənsubiyyət) məfhumları da istifadə olunmuş, bu mənada fərqli izahlar verilmişdir. Məsələn Wheelisə görə kimlik “insanın hərəkətləri, dəyərləri və nəticə etibarilə bu dəyərlərinə əsaslanan hərəkətlərin ahəngli münasinətindən ibarətdir”.1 Beləliklə də o, əsasən xüsusi kimlik (personel identity) məfhumuna bənzəyən bir kimlik fikrinə sahib olmuşdur.
Identity has played a functional role in social movements. By emphasizing a group identity, social movements have sought to strengthen politically oppressed groups both by improving members' sense of confıdence and by familiarizing the external society with the existing social group. However, national or ethnic identity is sometimes also tied to demagogy, leading to ethnic or religious conflicts. In sociology, social identity can also be examined from the perspective of social and historical change. Postmodern views of identity understand it as a function of historical and cultural circumstances.
Идентичность (Тождественность) – многозначный житейский и общенаучный термин, выражающий идею постоянства, тождества, преемственности индивида и его самосознания. В науках о человеке понятие идентичность имеет три главные модальности. Психофизиоло-гическая идентичность, Социальная идентичность, Личная идентич-ность. В Средние века темпы социального развития были медленными, а отдельный индивид не воспринимал себя автономным от своей общины. Во все времена процесс идентификации строится на основе оппозиции свой/чужой. Эта оппозиция определяет этническую, конфессиональную, социальную (классовую) принадлежность чело-века. В конце 20 в. эти идеи распространились и в социологии.
References

Ağca, Hüseyin, Ailədə Eğitim, Ankara, 1993.

Aksoy, Mustafa, Sosyal Bilimler ve Sosyoloji, İstanbul, 2000.

Akyüz, Hüseyin, Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma, İstanbul, 1991.

Arsal, Sadri Maksudi, Milliyet Duyğusunun Sosyolojik Esasları, İstanbul, 1975.

Arslantürk, Zeki: Amman, Tayfun, Sosyoloji (Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler), İstanbul, 1999.

Aydın, Mustafa, Kurumlar Sosyolojisi, Ankara, 1997.

Ayhan, Halis, Eğitim Bilimine Giriş, İstanbul, 1995.

Celkan, Hikmet Yıldırım, Ziya Gökalpın Eğitim Sosyolojisi, Ankara, 1990.

Cüceloğlu, Doğan, İnsan ve Davranışı, İstanbul, 1993.

Demir, Ömer: Acar, Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara, 1997.

Din Sosiologiyası, haz: Aktay, Yasin: Köktaş, M. Emin, Ankara, 1998.

Eliot, T.S., Kültür Üzerine Düşünceler, çev: Kantarcıoğlu, S., Ankara 1981.

Ergun, Doğan, Kimlikier Kıskacında Ulusal Kişilik, Ankara, 2000.

Erkal, Mustafa, Etnik Tuzak, İstanbul, 1994.

Erkal, Mustafa, İktisadi Kalkınmanın Kültürel Temelleri, İstanbul, 1992.

Erkal, Mustafa, Sosyoloji (Toplumbilim), İstanbul, 1997.

Eröz, Mehmet, Iktisat Sosyolojisine Başlangıç, İstanbul, 1982.

Eröz, Mehmet, TürkAilesi, İstanbul, 1977.

Fichter, Joseph, Sosyoloji Nedir?, çev, Çelebi, Nilgün, Konya.

Giddens, Anthony, Sosyoloji, haz: Özel, Hüseyin: Güzel, Cemal, Ankara, 2000.

Gökalp, Ziya, Türkçülüğün Esasları, haz: Mete, Cengiz, İstanbul. 2001.

Güngör, Erol, Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İstanbul, 1992.

İzzet, Mehmed, Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat, haz: Açıkgöz, Halil, İstanbul, 1981.

James, William, The Varieties of ReligiousExperience, USA., 1985.

Johnson, Allan G., The Blackwell Dictionary of Sociology, USA,1997.

Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan-Aile-Kültür, İstanbul, 1993.

Kerschensteiner, G., Karakter Kavramı ve Terbiyesi, çev: Kanad, H. Fikret, Ankara, 1997.

Kızılçelik, Sezgin, Sosyoloji Teorileri-2, Konya, 1994.

Krech, David: Crutchfield, Ballachey, Cemiyet İçinde Fert, çev: Turhan, Mümtaz, İstanbul, 1971.

Kula, M. Naci, Kimlik ve Din, İstanbul, 2001.

Lavrinenko, V. N., Sosiologiya, Moskva, 2000.

Malinowski, Bronislaw, A Scinetific Theory of Culture and Other Essays, New York, 1960.

Malinowski, Bronislaw, The Dynamics of Culture Change, USA, 1961.

Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Ankara, 1999.

Öğün, Süleyman Seyfi, Mukayeseli Sosyal Teori ve Tarih Bağlamında Milliyetçilik, İstanbul, 2000.

Önal, Dilek, “Kimlik Hem Keşfedilen Hem de Yaradilan Bir Şeydir”, Türk Yurdu, 7 Devre, 13 Cild, 66 Sayı (412), Şubat 1993.

Önder, Ali Tayyar, Türkiyenin Etnik Yapışı, Ankara, 1998.

Özkırımh, Umut, Milliyyetçilik Kııramları, İstanbul, 1999.

Rahman, Fazlur, islam ve Çağdaşlık: İslam Eğitim Tarihinde Fikri Bir Geleneğin Değişimi, çev: Açıkgenç, Alparslan: Kırbaşoğlu, Hayri, Ankara, 1990.

Rosenthal, M: Yudin, P, Felsefe Sözlüğü, çev: Çalışlar, Aziz, İstanbul, 1997.

Sezen, Yümni, İslamın Sosyolojik Yorumıı, İstanbul, 2000.

Sezen, Yümni, Sosyolojide Temel Bilgiler ve Tartışmalar, İstanbul, 1997.

Smith, W.O. Lester, Çağdaş Eğitim, çev: Özyurek, Nurettin, stanbul, 1967.

Taştan, A.Vahap, Kimlik ve Din, (Kayseriden Yurtdışına İşçi Göçü Olayının Kültürel Boyutu), Kayseri, 1996.

Tezcan, Mahmut, Türk Kişiliği ve Kültür-Kişilik İlişkisi, Ankara, 1997.

Tural, Sadık, Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler, Ankara, 1992.

Turhan, Mümtaz, Kültür Değişmeleri, İstanbul, 1969.

Türkdoğan, Orhan, Etnik Sosyoloji, İstanbul, 1997.

Ülken, H. Ziya, Sosyoloji Sözlüğü, İstanbul, 1969.

Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, çev: Parla, Taha, İstanbul, 1998.

There are 50 references in total.
View № 08(08) September 2007

№ 08(08) September 2007

Article Information

  • File Downloads 4
  • Abstract Views 21
  • Share
Download data is not yet available.
How to Cite