Azərbaycan xalqının tarixi bəlkə də dünyanın ən mürəkkəb tarixə malik olan xalqlarından birinin tarixidir. Təbii ki, bu mürəkkəblik əgər bir tərəfdən onun coğrafi baxımdan Şərqlə Qərbin birləşdiyi məkanda yerləşməsindən irəli gəlirsə, digər tərəfdən bu mürəkkəbliyi onun qədimliyi şərtləndirir. Həmçinin, üçüncüsü bu mürəkkəbliyin içində onun, yəni türk-oğuz yurdu olan Azərbaycanın türkologiya elmində son illərə qədər mövcud olmuş qənaətə görə regional baxımdan türklüyün “əsas ana vətəni” Orxon-Yenisey hövzəsindən çox-çox uzaqlarda yerləşməsi faktı da durur. Məhz oğuz-türk torpağı olan Azərbaycanın “türkün ana vətəni”ndən, OrxonYenisey hövzəsindən çox-çox uzaqlarda yerləşməsi türkoloqları həmişə düşündürmüş, bəzi məqamlarda isə onları hətta çaşdırmışdır da. Belə ki, onlar həmişə aşağıdakı suallara cavab axtarmağa çalışmışlar. Azərbaycan ərazisində məskun olan xalq türk mənşəlidirmi? Əgər türk mənşəlidirsə, bu ərazilərə nə zaman köç etmişdir? Onun “türkün ana vətəni”ndə olan etnoslarla, xalqlarla əlaqələri nə şəkildədir? Yəqin ki, bu suallar XI əsrdə M.Kaşğarini də düşündürmüş və o, bu regiona yaxşı bələd olmadığına görə Azərbaycan türklərindən bəhs etməmiş, onlar haqqında danışmamışdır.
Thus, giving the conclusion to the article we can say that, the oguz lexis in “Divani lugat-it turk” by Mahmud Gashgari, in spite of its content and carrying ancient oguz elements, representing mainly Middle Asia and Selchug oguzs, at the same time reflects the second lexis level in the Azerbaijani language. But the first layer is the most ancient lexical layer of the Hun period.
В данной статье предоставляются сведения об огузах и их языке, об их географическом местонохаждении, об их этническом составе. Исследованы лексико-семантические свойства огузских слов (Махмуд Кашгари указал на 300 из них) сопоставительно со словами из различных словарей, написанных в более позднее время, а также языком «Книги Деда Коркута». Указывается на то, что огузская лексика, представленная в труде Махмуда Кашгари составляет второй огузский лексический слой в лексике Азербайджанского языка. Первый же слой является самым древним слоем Хуннского периода.
