Hikməti-mütəaliyə fəlsəfəsində ağıl ilə dinin əlaqəsi

İslami düşüncəyə əsasən Vəhy ilə ağıl arasında heç bir ziddiyyət yoxdur, lakin epistemoloji, praktik, inam və ibadət sahələrində ağıl effektiv və vacib bir vasitə kimi qəbul edilir. Eyni zamanda hesab edilir ki, ağıl Allahı daha yaxşı tanımaq üçün bir vasitədir. Məhz elə buna görə də İsalm rasionallıq və rasional inkişafa qarşı deyil. İslam fəlsəfəsi vahid bir tamdır amma təbii olaraq tarixən özündə bir çox cərəyan və məktəbləri əhatə edibdir ki, onlardan biri də Molla Sədranın yaratdığı "hikməti-mütəaliyyə" məktəbidir. İslam fəlsəfəsində ənənvi olaraq üstünlük edən dünyagörüşü Quran və Vəhyə əsaslanan görüş olmuşdur. Əlbəttə ki, bu dünyagörüşü sadəcə o cəmiyyət üçün effektiv ola bilər ki, həmin cəmiyyətdə Peyğəmbərlik və Vəhy şübhəedilməz bir həqiqət kimi qəbul edilmiş olsun və eyni zamnda, Vəh əxlaq və biliyin mənbəyi hesab edilsin.

Always discussion of the relationship between reason and religion, have been interesting and controversial debates between thinkers and philosophers. Of course, in some philosophy traditional such as Mulla Sadra’s philosophy it play key role in his philosophy. In this paper, we have tried with using analytical methods and based on her writings of mulla sadra, firstly After providing a definition of wisdom, secondly, do a reference to intuition and revelation as sources of knowledge in transcendental philosophy and finally, we try to express the relationship between reason and faith in his philosophy.

Вопрос о связи разума и религии исторически является одним из часто обсуждаемых тем философов и ученых. Исследование и обсуждение этой темы является значительным приоритетом для некоторых философских школ и направлений. Мулла Садра один из тех философов, который тоже отмечал значимость данной темы. В данной статье на основе изучения философских трактатов Муллы Садры анализируются его взгляды на разум и определяется сфера разума, а также интерпретация философом интуиции и Откровения, которых он считал источником эпистемологии. На основе этого анализа выявляется связь религии и разума в трансцендентальной философии (хикмати-мутаалиййа).