Məqalədə Azərbaycan fəlsəfə tarixi elminin görkəmli nümayəndəsi Heydər Hüseynovun fəlsəfə və ictimai fikir tarixi sahəsindəki fəaliyyəti geniş surətdə tədqiqata cəlb edilmişdir. Burada həmçinin Azərbaycan milli fəlsəfi fikir tarixinin inkişaf xüsusiyyətləri tam aydınlığı ilə təhlil edilmiş, fəlsəfi fikrin Avropa və digər xalqların fəlsəfi fikri ilə qarşılıqlı münasibətləri tədqiq olunmuşdur. İşdə eyni zamanda sovet dövründə ideoloji məsələlərdə və milli məsələlərin həllində dövrün ideoloji xüsusiyyətlərindən kənara çıxan və ya az da olsa milli-azadlıq fikirlərini tədqiqat obyektinə çevirən Heydər Hüseynova olan təzadlı münasibət dərindən araşdırılmışdır. Azərbaycanda fəlsəfə tarixi elminin və fəlsəfə ixtisasının yaranmasında və ölkədə bu elmin inkişafında xüsusi xidmətləri olan akademik Heydər Hüseynovun XIX əsr Azərbaycan fəlsəfə və ictimai fikir tarixi haqqındakı tədqiqatı məqalədə ətraflı şərh edilmiş və onun irsinin özündən sonrakı tədqiqatçılar üçün elmi zəmin olması vurğulanmışdır.
In the article, distinguished delegate of Azerbaijan philosophical history science, Heydar Huseynov's occupation in the philosophical and social history field has been researched in detail. Development features of Azerbaijan national philosophical idea history have been analyzed and national philosophical idea has been researched as in mutual attitude with the philosophical ideas of European and other peoples, too. At the same time, in the article contrasting attitudes have been explored deeply about Heydar Huseynov, who pull of ideological features of period in the solution of ideological and national matters of Soviet era and made research object the national liberation opinions. Heydar Huseynov became an academic, who had special services in the beginnings of philosophical history science and philosophy profession in Azerbaijan, and also in the development of this science in the country. His investigation about philosophy and social idea history during XIX century in Azerbaijan has been explained in the article, comprehensively. It also has been mentioned that, his legacy is scientific foundation for subsequent researchers.
В статье широко исследуется деятельность видного представителя истории Азербайджанской философской науки Гейдара Гусейнова в сфере истории философии и общественной мысли. Здесь также проведен подробный анализ особенностей развития, истории национальной философской мысли Азербайджана, исследованы ее взаимоотношения с Европейской и мировой философской мыслью. В то же время, в работе проведено глубокое исследование противоречивого отношения к Гейдару Гусейнову, который в советское время выходил за рамки дозволенного в вопросах идеологии того времени и превратил в объект исследования идею национально-освободительного движения. Академик Гейдар Гусейнов имеет особые заслуги в создании такой науки как история философии и в развитии философии как специальности. В статье дан подробный комментарий по исследованию Гейдара Гусейнова, посвященному истории философии и общественной мысли Азербайджана XIX века и подчеркнута важность его наследия как научной основы для будущих исследователей.
