A General Look Over Ismail Hakki Bursevi and the Period That He Lived

İsmail Haqqı Bursəvi dini mövzularda çoxlu əsərlər qələmə almış şair və Cəlvətiyyə təriqətinin şeyxidir. O, 1653-1725-ci illəri əhatə edən bir dövrdə yaşamışdır. Tədqiqat İsmail Haqqı Bursəvinin həyat və yaradıcılığı ilə yaşadığı dövr arasındakı əlaqəni araşdırır. Tədqiqatda sorğu modelindən istifadə edilmişdir. Məlumatlar, tarixi araşdırmalar və İsmail Haqqının həyat və yaradıcılığı haqqında yazılmış əsərlərdən əldə edilmişdir. İsmail Haqqının ədəbiyyat və din haqqında qələmə aldığı əsərlər müxtəlif elmi tədqiqatların mövzusu olmuşdur. Tədqiqat İsmail Haqqının yaşadığı illəri əhatə edir. İsmail Haqqı əslən İstanbuldan olmuşdur. Lakin uzun illər Bursada yaşadığı üçün Bursəvi olaraq adlandırılmışdır. O, Osman Fəzli əfəndidən dərs almış, ondan Cəlvətiyyə təriqətinin qaydalarını öyrənmişdir. Osman Fəzlinin vəfatından sonra Cəlvətiyyə təriqətinin şeyxi vəzifəsini üzərinə götürmüşdür. İsmail Haqqının yaşadığı illərdə Osmanlı dövləti artıq durğunluq dövrünə qədəm qoymuş və tənəzzülün başlanğıcında idi. O dövrdə yaşanan iğtişaşlar həm cəmiyyətə həm də dini qurumlara öz mənfi təsirini göstərmişdir. Təlim-tədris fəaliyyətlərinin həyata keçirildiyi mədrəsələr və təriqətlərin dini məqsədlər üçün istifadə etdiyi təkkələr tənəzzül etməyə başlamışdı. Bütün ictimaiyyəti maraqlandırmayan mövzularda fərqli fəlsəfi məktəblərin nümayəndələri arasında fikir ayrılıqları baş verirdi. İsmail Haqqı İstanbul və Bursada bir çox mütəfəkkir və elm adamlarının toplaşdığı yerlərdə olmuşdur. Mənbələr onun yüz iyirmidən artıq əsər qələmə aldığını göstərir. İsmail Haqqı tənəzzül dövründə dini qurumların inkişafında və cəmiyyətin maarifləndirilməsində mühüm rol oynamışdır.

Ismail Hakki Bursevi is a sheihk of Celvetiye sect, a poet and author who gave works on religious subjects. He had lived between 1653 and 1725. This study focuses on the relationship between the life and work of Ismail Hakki and the period that he had lived. This study is in scanning model. The information is taken from historical researches and works written about Ismail Hakki. Ismail Hakki’s works in literature and religion fields have been the subject of various research studies. This study however will covered-within the period Ismail Hakki lived. Ismail Hakki actually is from Istanbul, but since he worked in Bursa for a long time, He was known as Bursevi. He received lessons from Osman Fazli Efendi, and learned the methodology of the Celvetian sect. After the death of Osman Fazli, he undertook and held the post of sheikh of the Celvetian sects. The period when Ismail Hakki lived was when the Ottoman Turkish State had entered to a period of stagnation and the beginning of decline. The confusion in this period of time has affected both society and religious institutions. Deterioration started in the madrasahs where education and training activities were carried out and dervish lodges used by the sects for spiritual development and progress. Various schools of thought had intellectual conflicts on issues that did not concern the general public. Ismail Hakki was found in places where there were many scholars and scientists in Istanbul and Bursa. It is stated in sources that his works are over one hundred and twenty. He emphasized the development of religious institutions and the informing of the society during the stagnation and decline period.

Исмаил Хаккы Бурсави поэт, написавший множество произведений на религиозные темы и шейх тариката Джалватия. Он жил в период, охватывающий 1653-1725 годы. В статье исследуется связь между жизнью и творчеством Исмаила Хаккы Бурсави и его эпохой. В статье используется модель опроса. Информация получена из исторических исследований и произведений о жизни и творчестве Исмаила Хаккы Бурсави. Труды Исмаила Хаккы о литературе и религии стали темой для различных научных исследований. Исследование охватывает годы проживания поэта. Исмаил Хаккы был родом из Стамбула. Долгое время он проживал в Бурсе, в связи с чем его звали Бурсави. Он учился у Османа Фазли Эфенди, изучил правила тариката Джалватия. После смерти Османа Фазли он был назначен шейхом тариката Джалватия. В эпоху Исмаила Хаккы Османская империя вступила в эпоху застоя и находилась на начальном этапе распада. Беспорядки того периода оказали негативное влияние как на общество, так и на религиозные структуры. Теккие, используемые медресе, где осуществлялась учебнообразовательная деятельность, и тарикатами, для религиозных целей, находились на этапе распада. Между представителями различных философских школ происходили разногласия на темы, не интересующие все общество. Исмаил Хаккы побывал в местах сбора многих мыслителей и научных деятелей Стамбула и Бурсы. Согласно источникам он является автором более ста двадцати трудов. Исмаил Хаккы сыграл важную роль в развитии религиозных структур и просвещении общества в период упадка.